De vraag naar voldoende gekwalificeerde onderwijsprofessionals is groot. In 2020 zijn de twee grote Zoetermeerse onderwijsbesturen Unicoz en OPOZ samen een zij-instroomtraject gestart om de krachten te bundelen rondom het lerarentekort. Inmiddels werpt deze aanpak zijn vruchten af en er is veel vraag naar het zij-instroomtraject. Voor OPOZ betekent dit zes à zeven nieuwe leerkrachten per jaar.
OPOZ is partner van Opleidingsschool Zuid-West Holland. Er is een intensieve samenwerking met de andere besturen en de pabo van de Haagse Hogeschool, waarbij er korte lijntjes naar de pabo-studenten en zij-instromers. Karin Kleijn, beleidsmedewerker Opleiden bij OPOZ, speelt een cruciale rol in de begeleiding van en het contact met deze toekomstige leerkrachten. “Onze ervaring heeft geleerd dat de investering aan de voorkant succesvollere studenten oplevert”, zegt ze. “Daarom hebben wij voor de zij-instromers een ‘OPOZ-procedure’ opgesteld: eerst een kennismaking, dan een snuffelstage en een lesbezoek. Daarna volgt pas de aanmelding voor het geschiktheidsonderzoek om vervolgens in dienst te komen. Zorgvuldigheid en onze persoonlijke benadering zijn de sleutel tot succes.”
Volgens Karin is de eerste kennismaking met OPOZ en met de scholen erg belangrijk om goed te weten wat het zij-instroomtraject inhoudt. “Ik vertel wat voor organisatie OPOZ is en luister naar hun motivatie om voor een zij-instroomtraject te kiezen.” Mara van der Meulen vond het kennismakingsgesprek heel fijn en laagdrempelig. Ze startte op 9 februari 2023 met het zij-instroomtraject op IKC De Baanbreker in groep 4. “Het zij-instroomtraject is heel intensief, want werken en leren worden daarbij gecombineerd”, vertelt Mara. “Je komt in een heel nieuwe branche terecht en er komt veel op je af.”
Als na het kennismakingsgesprek blijkt dat je echt geïnteresseerd bent, word je aan twee scholen gekoppeld voor een snuffelstage. Karin: “We laten een zij-instromer vijf dagen op de ene school en vijf dagen op de andere school meelopen. Hierdoor krijg je een goed beeld van de school en van de werkzaamheden die bij het vak horen. We plaatsen je tijdens deze snuffelstage altijd op een school waar al zijinstromers zijn, om ervaringen met anderen te kunnen uitwisselen.”
Bij het afronden van de snuffelstage komen de schooldirecteur en Karin langs om de les te observeren. Karin: “Niet om te beoordelen, maar om een goede indruk te krijgen. Wie ben jij als zij-instromer voor de klas en welke begeleiding heb je nodig? En we letten ook op de andere kant: ‘Welke wensen heb jij als zij-instromer en wat heb je daarvoor van ons nodig?’ Het is belangrijk dat er wederzijds vertrouwen wordt opgebouwd.”
Tijdens het geschiktheidsonderzoek voor een pabo-opleiding moet je als zij-instromer een assessment doen waarbij twee assessoren van de Haagse Hogeschool komen kijken. “Door de snuffelstage ken je de klas en de methode al”, vertelt Mara. “Ik stond daardoor met meer zelfvertrouwen voor de klas. Doordat OPOZ er vertrouwen in heeft, is er ook vertrouwen bij de hogeschool en dat merk je. Er werd bijvoorbeeld gevraagd wat voor feedback Karin had gegeven tijdens de lesobservatie en wat ik daarmee had gedaan in mijn lessen.”
Na het behalen van een geschiktheidsverklaring kun je vervolgens in dienst komen bij OPOZ. “Je wordt aangesteld als leerkracht met een bijpassend salaris”, legt Karin uit. “We sluiten daarbij zo veel als mogelijk aan bij het laatstverdiende salaris en de opleiding wordt volledig bekostigd uit de subsidiemiddelen voor zij-instromers vanuit het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.” Voor Mara is dit de ideale mogelijkheid om werk en privé te combineren. “Ik ben vier dagen in dienst bij OPOZ, en daarvan sta ik drie dagen voor de klas en ik heb één dag studie per week. Het is heel fijn om de ruimte te krijgen om je te ontwikkelen. Dat is lang niet bij alle stichtingen zo.”
Mara: “Ik ben gestart op IKC De Baanbreker, waar ik in ieder geval de eerste drie maanden intensief begeleid word. Dit gebeurt door een ervaren en bevoegde leerkracht, die samen met mij voor de groep staat.” Karin: “Op die manier kun je veel kennis en ervaring opdoen. Je groeit naar het zelfstandig functioneren voor de groep. De begeleiding wordt in de volgende fase rustig afgebouwd, afgestemd op jouw ontwikkeling.”
Deeltijd sneller voor de klas door mijlpalenregeling Alyssa Rijnschot, vierdejaars pabo-student met een bachelor in het hoger onderwijs, kon sneller voor de klas staan. Ze voldeed namelijk aan een aantal mijlpalen zoals het behalen van haar propedeuse en assessments uit het tweede jaar.
“Tijdens mijn deeltijdopleiding aan de pabo heb ik eerst drie jaar bij OPOZ stage gelopen, maar werkte ik daarnaast nog ergens anders. Sinds dit schooljaar ben ik aangesteld als leerkracht basisonderwijs (met een daarbij passend salaris). In mijn vorige baan hield ik mij bezig met projecten voor onderzoekend leren in het basisonderwijs, maar miste ik de betekenis in mijn werk. Nu werk ik met veel plezier op IKC De Tjalk in groep 3. Kinderen kunnen je elke dag verrassen: ze zijn puur in hun reacties. Ze prikkelen mijn wens om te leren en dingen samen uit te zoeken en te ontdekken.”